Zapraszamy na wystawę Michała Pietrzaka Terytoria w Międzynarodowym Centrum Sztuk Graficznych w Krakowie, Laureata Nagrody im. Witolda Skulicza Międzynarodowego Triennale Grafiki 2024.

Michał Pietrzak | Terytoria
wernisaż: 07.11.2025. godz. 18.00
wystawa: 07-28.11.2025
Międzynarodowe Centrum Sztuk Graficznych
Rynek Główny 29, Kraków

Kuratorka: dr Agnieszka Bandura

„Terytorium” w kontekście współczesnej sztuki kojarzy się przede wszystkim z wielokrotnie adaptowaną powieścią Michela Houellebecqa La carte et le territoire (2010) . Tytułowy bohater, artysta Jed Martin odnosi w niej sukces, wystawiając wierne (sic) fotografie map Michelina. Kolejne oczywiste odniesienie to opowiadanie Jorge Luisa Borgesa O ścisłości w nauce , w którym narrator rekonstruuje bajkę o starożytnym cesarstwie kartografów, tworzących mapy tak wierne rzeczywistości, że ostatecznie czyniące odwzorowane krainy niepotrzebnymi. W obu przypadkach powraca pytanie o relację mapy i terytorium. Czy mapa jest zaledwie wtórna wobec terytorium – jako symboliczne, schematyczne czy umowne przedstawieniem fizycznej, namacalnej przestrzeni – czy może uprzednia i bardziej istotna, będąc sposobem myślenia o tej przestrzeni, modelem czy wizerunkiem, który ją zakłada, lecz się z nią nie pokrywa? W przypowieściach zakłada się milcząco, że samo terytorium jest zastanym, jakby „naturalnym”, faktem. Tymczasem stanowi zaledwie umowną namiastkę fizycznej przestrzeni, wydzieloną na mocy czyjejś decyzji; kolejny ludzki konstrukt, któremu na różne sposoby nadajemy pozory obiektywności.
Michał Pietrzak mapuje terytorium, geometryzując je spojrzeniem. Samo kadrowanie nie jest tak niewinne, jak mogłoby się wydawać. Defragmentując (wydzielając terytorium) determinuje ono przestrzeń i narzuca jego wizję. Odtąd widzimy tak, jak artysta, a nie widzimy, tego, co subiektywnym gestem usunął poza obręb naszego widzenia. Oczywiście medium wyostrza szczegóły, ale równocześnie marginalizuje te na obrzeżach, strącając je w niewidzialność. Artysta gestem i spojrzeniem powołuje rzeczy do widzenia, równocześnie unicestwiając inne. Dzieli i rządzi. Czy da się złagodzić, zneutralizować tę przemocową, upolitycznioną wizję terytorium?
Michał Pietrzak przechwytuje terytorium, wprowadzając w intencjonalnie wykadrowane fragmenty przestrzeni abstrakcyjne luki, które do terytorium nie należą, które terytorium rozszczelniają. Taki gest, bazując na terytorium, równocześnie je kwestionuje. Zwraca też uwagę na złudność postrzegania (jak i samej sztuki) – mówi o tym, że z daleka i na obrazie czy w przedstawieniu „widok jest piękny” (a wszystko zgadza się z terytorium), a z bliska, w fałdach rzeczywistości, widać inaczej i co innego.

Agnieszka Bandura / Terytoria. Próba przejęcia. O pracach Michała Pietrzaka [fragment]

Organizator:
Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie
Międzynarodowe Centrum Sztuk Graficznych

Współorganizator:
Miasto Kraków

Patronat medialny:
Radio Kraków