Międzynarodowa konferencja o książce artystycznej pt. "Książka artystyczna. Obecność i nieobecność"

21 i 22 marca miała miejsce konferencja naukowo-artystyczna, zorganizowana przez Pracownię Książki Artystycznej Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu, Pracownię Badań nad Sztuką Książki oraz Pracownię Badań nad Współczesną Literaturą Hindi im. Harivansha Raia Bachchana z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Celem konferencji pt. "Książka artystyczna. Obecność i nieobecność" była refleksja nad różnymi powiązaniami pomiędzy sztuką książki i „nieobecnością” oraz tym, jak jest ona wyrażana w reprezentujących różne dziedziny sztuki twórców:  artystów, typografów, introligatorów, projektantów, fotografów, poetów i innych.

Program obejmował wydarzenia w pięciu miejscach: głównym miejscem obrad była sala konferencyjna w Centrum Sztuk Użytkowych. Centrum Innowacyjności Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu, przy ul. gen. Romualda Traugutta 19/21, a pierwszy dzień uświetniły wernisaże w galerii Za Szkłem (międzynarodowa wystawa artystów z USA, Litwy, Tajwanu, Holandii i Szwecji) i w Gablocie (wystawa dydaktyków, studentów i artystów bliżej związanych z Pracownią Książki Artystycznej). Oprócz tego, poczęstunek dla prelegentów i uczestników zorganizowany był w Kuchni i Zaułku przy sali konferencyjnej.

Otwarcie konferencji uświetniło powitanie gości przez prorektorów obu uczelni: dr hab. Beatę Mak-Sobotę, prorektor ASP ds. dydaktycznych i studenckich i prof. Stefana Kiedronia, prorektora UWr ds. finansów i rozwoju. Następnie wykład wygłosiła dr Anita Wincencjusz-Patyna, gościni specjalna. Zadała pytanie o książki dla dzieci, które jako gatunek często przenikają się z innymi formami sztuki. Później przeszliśmy do regularnych wystąpień, które w tym panelu dotyczyły definicji książki artystycznej i problemów związanych z jej tworzeniem: dr Paweł Bernacki (UWr) Książka artystyczna (nie)obecna; dr Adriana Wierzba (ASP Wr) Między książką tradycyjną a artystyczną. Sztuka odpowiadająca na nieobecność; dr Anna Folta-Rusin (UJ) Książka artystyczna – koncept i konflikt interartystyczny (na przykładzie współpracy Witolda Wojtkiewicza i Romana Jaworskiego).

Po przerwie, prelegentki w kolejnym panelu ukazały niuanse tworzenia materialnych książek: od papierów marmurkowych (dr Emilia Dziewiecka (Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju) Papiery wzorzyste Stefana Szczerbińskiego (1892–1972) z kolekcji Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju jako świadectwo dawnej techniki introligatorskiej), poprzez ossoliński warsztat introligatorski we Lwowie i we Wrocławiu (dr Dorota Sidorowicz-Mulak (ZNiO) Działalność ossolińskiej introligatorni w latach 1912-2023), po konstrukcję oprawy nawiązującą do treści książki (mgr Katarzyna Kubiś (UAM) Co introligator miał na myśli, czyli o tradycji nawiązywania w oprawie artystycznej do treści książki, na podstawie prac XX-wiecznych introligatorów poznańskich), oraz problemy związane z współpracą różnych specjalistów nad wspólnym dziełem (dr hab. Katarzyna Krzak-Weiss (UAM) Jan Kuglin – Leon Wyczółkowski. O poznańskim spotkaniu dwóch artystów).

Dłuższa przerwa w obradach pozwoliła na spacer przez wiosenny park, by wziąć udział w wernisażu przy Placu Polskim, a następnie miało miejsce jeszcze siedem wystąpień:

dr hab. Marcin Czerwiński (UWr) Od niskonakładowej do artystycznej książki miniaturowej. Próba zarysowania problematyki
mgr Aleksandra Szlęk (ASP Wr) Katalog nieobecności
prof. Barbara Łydżba-Kopczyńska (UWr) Heritage science. Nieinwazyjne badania materiałowe zabytków rękopiśmienniczych
mgr Aleksandra Ćwikowska (ASP W) Rękopis w podeszwie – problematyka konserwacji książki-obiektu autorstwa Magdaleny Haras z 2011 roku
dr Dorota Ucherek (UWr) „Magazyn Materiałów Literackich »Cegła«” w kontekście teorii artbooków
dr Rafał Werszler (UWr) Zagadnienie treści pisanej zatrzymanej w dziele sztuki
dr hab. Magdalena Wosik, dr Joanna Skrzypiec-Żuchowska (ASP Wr) Cykl wystaw BOOKmacherzy. Projekt książki i jej prototyp a książka artystyczna.

Drugi dzień konferencji zaczął się panelem międzynarodowym w języku angielskim, transmitowanym online:

prof. Sarah Bodman (UWE Bristol, Anglia) Lost and Found: artists’ books, absence and existence
prof. Ioulia Akhmadeeva (UMSNH, Meksyk) Experiences of the universitary multidisciplinary project „Chamuco. The Devil is around” (2018-2022, Michoacán, Mexico)
dr Katrina Whitehead (University of Huddersfield, Anglia) The Wheatley Dossiers: Read or Play?
mgr Dorota Kopacz-Thomaidis (ASP Wr) Annotations, Compilations and Marginalia. Literary antecedents of the artist’s book
mgr Tatiana Potts (Western Caroline University) Glimpse into City of Tajtania.

Dalsza część konferencji, to jeszcze dwa panele; pierwszy omawiający kolejne wątki podejmowane w książkach artystycznych i na ich peryferiach:
dr Michalina Lubaszewska (UJ) To co ukryte, w tym co widoczne. Kilka uwag o Piotrusiu Króliku Beatrix Potter; dr Katarzyna Bartos (AMuz Wr) Nieuchwytna synestezja w partyturach;
dr Monika Aleksandrowicz (ASP Wr) Książka artystyczna jako pamiętnik pandemiczny i postpandemiczny.

Ostatni panel, to dwa wątki pozaeuropejskie: poezja hindi i dziennik z podróży do Meksyku (dr Teresa Miążek (UWr) Indyjskie sposoby upamiętniania poety między literaturą a sztuką – przykłady z poezji hindi; dr Anna Juchnowicz (ASP Wr) „Libro-Papalote” – dziennik z podróży do Meksyku). W ostatnim wystąpieniu, pod tytułem Książka artystyczna na polskim rynku wydawniczym w latach 2010–2023, dr hab. Agata Walczak-Niewiadomska (UŁ) podsumowała obecność (i nieobecność) książek artystycznych na podstawie statystyk bibliotecznych.

Po konferencji planowana jest publikacja wydana nakładem Wydawnictwa Akademii Sztuk Pięknych we współpracy z Wydawnictwem Uniwersytetu Wrocławskiego. Serdecznie dziękujemy wszystkim za zainteresowanie i udział w konferencji.

Anna Juchnowicz

Komitet naukowy

prof. Ioulia Akhmadeeva (UMSNH, Meksyk)
prof. Tomasz Bierkowski (ASP K)
prof. Stefan Kiedroń (UWr)
dr hab. Ewa Repucho (UWr)
dr hab. Katarzyna Krzak-Weiss, prof. ucz. (UAM)

Komitet artystyczny

prof. Sarah Bodman (UWE Bristol)
prof. Aleksandra Janik (ASP Wr)
prof. Anna Janusz-Strzyż (ASP Wr)
prof. Jacek Szewczyk (ASP Wr)
dr hab. Magdalena Wosik (ASP Wr)

Komitet organizacyjny

dr Paweł Bernacki (UWr)
dr Mariusz Gorzelak (ASP Wr)
dr Anna Juchnowicz (ASP Wr)
dr Jakub Maciej Łubocki (MNWr)
dr Teresa Miążek (UWr)