Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck / Hommage à Jan Buck III: OSWOJENI

Zapraszamy na wernisaże, które odbędą się 15 września w Muzeum Miejskim - o godz. 17:00 w Pałacu Królewskim i o 18:30 w Arsenale .

Zapraszamy na wystawy, które istotnie wpisują się w dyskurs na temat historii i przyszłości świata, Europy, a w szczególności instytucji kulturalnych polskich Ziem Zachodnich, ale i innych tak istotnych kwestii jak zakorzenienie, oswajanie miejsc i ludzi, zdarzeń osobistych i publicznych oraz pytań o znaczenie jednostkowej oraz narodowej tożsamości i wspólnoty w erze globalizacji i masowej migracji oraz katastrofy ekologicznej.

Obie wystawy w Muzeum Miejskim Wrocławia – „Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck” oraz „Hommage à Jan Buck (III): OSWOJENI” – wskazują na korzenie polskiego życia kulturalnego na Ziemiach Zachodnich. Ekspozycja w Pałacu Królewskim odnosi się do dokonań nestorów wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta oraz kontynuacji ich tradycji i idei. Oprócz bogatego wyboru dzieł Jana Bucka/Buka – jednego z pierwszych jej adeptów i ojca serbołużyckiego modernizmu – zobaczyć tu można dzieła jego mistrza Jana Cybisa oraz jego wykładowców, kolegów i uczennic. „Hommage à Jan Buck” w Arsenale Miejskim jest odniesieniem do początków i współczesności sztuki na „Ziemiach Odzyskanych”, w tym fenomenu „Wrocławia – miejsca spotkań” i dorobku Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego, którego prekursorzy przez wiele lat spotykali się z Janem Buckiem na tzw. Plenerach Energetycznych na Dolnych Łużycach i których przyjaźnie z nim przetrwały wiele lat.

Obie wystawy są zaproszeniem do przemyślenia pytania, które Paul Gauguin w 1897 r. zawarł w tytule swojego słynnego obrazu „Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy?“ Przyjdźcie. Zobaczcie. Może pojawią się jakieś odpowiedzi?...

ARTYŚCI
„Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck”
Jan Buck/Buk, Jan Cybis,  Eugeniusz Geppert, Maria Dawska, Stanisław Dawski, Hanna Krzetuska, Stanisław Kopystyński, Andrzej Will , Ryszard Gachowski,  Iris Brankatschk/Brankačkowa, Maja Nagel/Nagelowa, Božena Nawka-Kunysz

„Hommage à Jan Buck (III): OSWOJENI”

Paweł Andrzejewski, Cezary Bednarczyk, Kacper Będkowski, Andrzej Bobrowski, Marta Borgosz, Anna Bujak, Radosław Czarkowski, Piotr Czech, Małgorzata Dajewska, Katarzyna Dziuba, Joanna Fuczko, Magdalena Gryska, Magda Grzybowska, Mirosław C. Gugała, Łukasz Huculak, Jacek Jarczewski, Jarek Jeschke, Konrad Juściński, Piotr Kmita, Mirosław Kociński, Anna Kołodziejczyk, Paulina Komorowska-Birger, Marek Lalko, Paweł Lewandowski-Palle, Alicja Lewicka-Szczegóła, Vinicius Sordi Libardoni, Liwia Litecka, Jarosław Łukasik, Karina Marusińska, Beata Mak-Sobota, Maryna Mazur, Kamil Moskowczenko, Zdzisław Nitka, Anna Owsian, Wojciech Pukocz, Sonia Ruciak, Michał Sikorski, Krzysztof Skarbek, Katarzyna Smugarzewska, Karolina Spiak, Piotr Szurek, Krzysztof Wałaszek.

Kierowniczka serii wystaw "Wszystko jest pejzażem. Serbołuzycki malarz Jan Buck": Christina Bogusz/Boguszowa (Muzeum Serbołużyckie Budziszyn/Bautzen)

Kuratorka we Wrocławiu: Magdalena Szmida-Półbratek (Muzeum Miejskie Wrocławia)

Kierowniczka naukowa projektu "Hommage à Jan Buck": Lidia Głuchowska (Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Sztuk Wizualnych)

Kuratorzy "Hommage à Jan Buck (III) : OSWOJENI": Radosław Czarkowski, Lidia Głuchowska (Instytut Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego)

Współpraca Kuratorska: Patrycja Sikora (Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu), Magdalena Szmida-Półbratek (Muzeum Miejskie Wrocławia)

Ekspozycja OSWOJENI otwiera trzecią część projektu badawczo-wystawienniczego zainicjowanego w 2022 r. przez Instytut Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego, na który oprócz pokazów sztuki składają się także seria międzynarodowych sympozjów naukowych, publikacji oraz  filmów dokumentacyjnych pod wspólnym tytułem „Hommage à Jan Buck”.  Poprzednie wystawy – ZYLIŚMY JUTRO („Hommage à Jan Buck I ”) oraz WIDZIELIŚMY MIEJSCE oraz PO WĘGLU… KRAJOBRAZY I OBLICZA ŁUŻYC  („Hommage à Jan Buck II”) zrealizowane zostały w Knappenrode/Hórnikecy oraz Cottbus/Chociebużu. W tej ostatniej uczestniczyli fotografowie serbołużyccy i niemieccy. Na obecną zielonogórzanie zaprosili artystów z Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta. To własnie na tej uczelni Serbołużycznin Jan Buck/Buk kształcił się bowiem w pierwszych latach po II wojnie światowej i stąd zaczerpnął swe najistotniejsze inspiracje. Dzięki temu wprowadził sztukę swej nacji w orbitę europejskiego modernizmu.

Serbołużyckie i niemieckie tłumaczenia podtytułu OSWOJENI nie oddają wieloznaczności polskiego słowa, które posiada zarówno pozytywne, jak i negatywne konotacje. W różnorodny sposób wybrzmiewają one w prezentowanych na wystawie pracach –  obrazach, mozaikach, rysunkach, grafice, instalacjach, obiektach i filmach.

Multidyscyplinarność ekspozycji odzwierciedla szeroki profil twórczości Bucka, do której odniesienia są tu jednak przeważnie bardzo asocjacyjne. W kilkudziesięciu realizacjach 41 artystek i artystów niekiedy w sposób bardzo osobisty odnosi się do kwestii tożsamości, mniejszości narodowych i entni bez państw (m.in. Serbołużyczan i Łemków), a także przesiedleń, które ukształtowały multikulturowe oblicze „Ziem Odzyskanych”, zamieszkiwanych w dużym stopniu przez potomków przybyszów z Kresów Wschodnich przedwojennej Polski. Symbolami sygnalizowanej tu problematyki oswajania/zasiedlania obcych miejsc oraz redefinicji ich oraz siebie samego czy uczucia przemijania są – przywołane tu w duchu „kultury wspomnień” – artefakty z przeszłości –  zarówno rodzinne pamiątki, jak i odkrywane w ramach „artystycznej archeologii“ pozostałości np. po dawnych mieszkańcach Breslau – obecnego „Wrocławia – miejsca spotkań”. Kwestia relacji wspólnoty i „innych“ („bytów niepożądanych“/„chwastów“), dyskryminacji i współistnienia kultur oraz eksploracji własnych korzeni, własnego wnętrza oraz przestrzeni na zewnątrz, odnoszona jest także do aktualnych masowych migracji czy konfliktów zbrojnych. Ich analiza pojawia się również w pracach abstrakcyjnych – pryzmatycznych refleksach na szkle czy w „grach“ zapraszających zwiedzających do interakcji. Są i metaforyczne próby reintegracji Łużyc po obu stronach Odry i Nysy Łużyckiej, choćby w postaci asamblażu z rozbitego serwisu z nazwami serbołużyckich miast czy geometrycznej kompozycji złożonej z pól w barwach łużyckich, inspirowanej twórczością wrocławskiego przyjaciela Jana Bucka – wykładowcy technik malarskich – Stanisława Zimy.

Dyskurs na temat tożsamości i transgranicznych, „horyzontalnych” relacji międzykulturowych, obecnie określanych modnym pojęciem „border art”, wkracza także w problematykę ekologii, m.in. w odniesieniu do archiwalnych fotografii z tzw. Plenerów Energetycznych, ukazujących dewastację terenów pokopalnianych na Dolnych Łużycach. To tam w latach 1970., 1980. i 1990. Jan Buck spotykał się z wieloma artystami z Zielonej Góry i podobnie jak oni, stworzył inspirowane tymi „kosmicznymi pejzażami” prace.

Jak wskazują prezentowane na wystawie prace, konkluzje z artystycznych eksploracji na temat „oswajania” mogą być skrajnie różne. Z jednej strony – w odniesieniu do dziejów wszechświata, ten traumatyczny proces przebiega błyskawicznie. Z drugiej – w epoce ekspansji kultury masowej – jednostkowa czy etniczna tożsamość ulega zatarciu...