Więzi, które wiążą / The ties that bind
Galia Duża Scena UAP
ul. Wodna 24, Poznań
Na wystawie prezentowana jest współczesna sztuka narracyjna ośmiorga ukraińskich artystów z pokolenia urodzonego około 1991 r. – roku ogłoszenia przez Ukrainę niepodległości, którzy nie żyli pod sowieckim reżimem.
Mieli oni okazję studiować, badać, podróżować i odkrywać swoją historię w sposób niedostępny dla pokolenia ich rodziców. Swoją ukraińską tożsamość rozwijali poprzez doniosłe wydarzenia XXI wieku. Przybyli do Polski przed wybuchem wojny na pełną skalę w Ukrainie, aby studiować, pracować lub realizować prywatne zainteresowania. Ich szczególne doświadczenia związane z patosem, przemieszczeniem, tęsknotą, utratą i adaptacją są przywoływane w ich indywidualnych, charakterystycznych narracjach wizualnych, werbalnych i dźwiękowych.
Artyści: Andrii Dostliev, Lia Dostlieva, Olena Matoshniuk, Andrii Merkhel, Hanna Shumska, Angie Siveria, Vitalii Shupliak, Olha Skliarska
Kuratorka: Lydia Bondar-Balahutrak (stypendystka Fulbrighta z USA, Polska 2022–23)
Olena Matoshniuk (ur. 1993 w Łucku) zaznacza wpływ wybuchu pełnoskalowej wojny w Ukrainie na swoją twórczość: Stosowane przez mnie środki wyrazu artystycznego przyjęły teraz zdecydowanie mocniejszą formę, a w pracach dominuje ciemna kolorystyka oraz czerwienie. Dotychczas błękitne niebo przyjmuje krwisty odcień. Andrii Dostliev i Lia Dostlieva (ur. w Doniecku) pracują zarówno indywidualnie jak i wspólnie nad projektami, które dotyczą pamięci zbiorowej i osobistej, oraz traumy i tożsamości. Lia Dostlieva prezentuje kolaże nakładających się na siebie fragmentów pejzaży, a Andrii przedstawia oprawione w ramy portrety nieznanych ukraińskich aktorów zatarte żółtą farbą, jako symbol wielowiekowych prób zniszczenia ukraińskiej kultury przez Rosję. Hanna Shumska (ur. 1993 w Czerwonohradzie) w swojej serii sugestywnych rysunków ołówkiem i węglem na papierze podejmuje problem granic i terytoriów, pokazując jak łatwo można zmieniać stworzone mapy. Angie Siveria (ur. 1989 w Doniecku, dorastała w Mikołajowie) pokazuje delikatną kruchość granic w swoim sennym wideo ukazującym pojawiające się i znikające elementy, z odniesieniami do przeszłości i teraźniejszość. Muzykę do jej animacji skomponował Andrii Merkhel, który na wystawie prezentuje swoją nową pracę dźwiękową Buffer. Vitalii Shupliak i Olha Skliarska (ur. w 1991 roku na zachodniej Ukrainie) badają swoją osobistą i kulturową tożsamość poprzez performance i wizualne metafory. Wideo performance Shupliaka przedstawia archaiczny ukraiński rytuał przesilenia letniego, splatając starożytny archetyp ze światem wirtualnym. W swoim projekcie Extended Body Skliarska prezentuje trzy wyrzeźbione formy ceramiczne, które starannie dopasowuje do własnego ciała. Glina powtarza kształt głowy, rąk i nóg. Jest twarda ale i krucha. Dopasowane formy zarówno ją chronią jak i ograniczają. Swoją podróż określa jako życie pomiędzy… krajami, przekraczaniem granic, poczuciem bycia wszędzie gościem i obcym…
Realizowany przez Lydie Bodnar-Balahutrak program Fulbright Scholar 2022-23 został przeniesiony z Ukrainy do Polski z powodu wojny. Na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, jako instytucji goszczącej, prowadziła badania nad twórczością współczesnych artystów ukraińskich mieszkających w Polsce, koncentrując się na badaniu złożonych zagadnień tożsamości narodowej. Wykorzystując własne doświadczenia jako artystki, nauczycielki i Amerykanki ukraińskiego pochodzenia, urodzonej i wychowanej w USA przez rodziców pamiętających koszmar II wojny światowej, Lydia bada osobiste i zbiorowe historie ukraińskich artystów, źródła ich inspiracji oraz rolę tożsamości narodowej w ich twórczości.
