Kto by się chciał wychylić z przyjaznego mroku

Wystawa inaugurująca projekt ERZAC prezentuje twórczość dwóch związanych z Wrocławiem par artystycznych, Wandy Gołkowskiej i Jana Chwałczyka, oraz Irminy Rusickiej i Kaspra Lecnima.
 

Prezentowane prace –  tworzone na przestrzeni ponad 6 dekad – dotykają tematów transformacji polskiego społeczeństwa i kształtowania jego tożsamości, ze zwątpieniem odnoszą się do idei modernizmu, oraz pytają o miejsce w sztuce tego, co prywatne i intymne.

Kto by się chciał wychylić z przyjaznego mroku opowiada o procesach współtworzenia i odbudowy prezentując dzieła  czerpiące z bezpośredniego otoczenia artystów i artystek. W twórczości  Rusickiej i Lecnima powojenna historia polskiej sztuki i społeczeństwa stanowi istotny punkt odniesienia dla ich wspólnych prac, które są propozycją domowej archeologii socjalizmu – rzeźby powstały z poremontowego gruzu ich wybudowanego w 1968 r. domu. W tym samym roku Gołkowska i Chwałczyk tworzyli artystyczne propozycje zwiastujące konceptualizm w Polsce. Ich tworzone w czasie stanu wojennego prace znamionują zwrot w stronę lokalnych kontekstów i najbliższych znaczeń po gierkowskiej dekadzie otwarcia na zachód i tworzenia międzynarodowych sieci sztuki.

W praktyce artystycznej obu par w różny sposób ujawniane są mechanizmy powoływania małych i dużych wspólnot oraz wykluczania tych, którzy pozostają na ich marginesach. Kwestionując modernistyczny kanon oparty na wierze w racjonalny rozwój i nieograniczony postęp prezentowani na wystawie artyści uważnie przyglądają się także temu,  jaką rolę pełni w nim świat przyrody i odrzucają sztuczną dychotomię natury i kultury. Tytułowy przyjazny mrok niesie wiele znaczeń, w których splata się półperyferyjna kondycja, intymność, pozycja dystansu wobec promieniowania z centrum i niewyjaśniona bliskość.

ERZAC to projekt badawczo-wystawienniczy skupiony na sztuce współczesnej i neoawangardowej Europy środkowo-wschodniej. Długie lata 70-te są istotnym punktem odniesienia i źródłem wiedzy o współczesności, a także inspiracją do nowego spojrzenia na nasz region, jego dziedzictwo i tożsamość. W nazwie ERZAC zawierają się kluczowe idee projektu: improwizacja, „wschodniość”, towarzyska samowystarczalność, post-komunizm, swojskość, lokalność oraz drwina z kultu zachodniego oryginału.

Kuratorka: Małgorzata Miśniakiewicz

Identyfikacja wizualna: Kinga Gralak i Kacper Wiatrak, SERWIS – Galeria Pracownia