Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Krzysztofa Pendereckiego
Jeden z najwybitniejszych polskich muzyków, światowy autorytet w dziedzinie muzyki klasycznej, laureat dziesiątek prestiżowych nagród zmawrł w niedzielę nad ranem.
Rodzinie Zmarłego składamy wyrazy głębokiego współczucia
Rektor i Senat oraz pracownicy i studenci Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
***
Krzysztof Eugeniusz Penderecki (ur. 23 listopada 1933 w Dębicy, zmarł 29 marca 2020 w Krakowie)
Studiował teorię muzyki u F. Skołyszewskiego, później kompozycję u A. Malawskiego i S. Wiechowicza w PWSM w Krakowie. Od 1958 jest związany pracą pedagogiczną z PWSM w Krakowie (od 1972 profesor, 1972–87 rektor). W 1966–68 wykładał w Folkwang-Hochschule w Essen, 1973–78 na Uniwersytecie Yale w New Haven. Od 1973 dyryguje czołowymi orkiestrami symfonicznymi w Stanach Zjednoczonych i Europie (1987–90 dyrektor artystyczny Filharmonii Krakowskiej, od 1988 - pierwszy dyrygent orkiestry Norddeutscher Rundfunk w Hamburgu). Laureat wielu nagród, m.in.: im. J. Sibeliusa (1983), Premio Lorenzo Magnifico (1985), Fundacji im. K. Wolffa (1987), Grawemeyer Award Uniwersytetu w Louisville (1992), im. R. Guardiniego (2002), Order Orła Białego (2005); profesor honorowy konserwatorium w Pekinie, członek Academy of Music w Londynie, Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie, Akademie der Künste w Berlinie; od 1994 PAU i in. W 1980 zainicjował prywatny festiwal muzyczny w Lusławicach (gdzie również założył arboretum), od 1997 odbywa się Międzynarodowy Konkurs Współczesnej Muzyki Kameralnej jego imienia (do 2003).
Od awangardy do neoromantyzmu i muzyki religijnejJako kompozytor stworzył wysoce indywidualny, choć ewoluujący język wypowiedzi muzycznej, uprawia wiele gatunków, niektóre z nich (np. pasję) wydobył z zapomnienia. W początkowym okresie (od końca lat 50.), znajdując się zdecydowanie w awangardzie, wzbogacił znacznie zasób środków technicznych o nowe rodzaje artykulacji, zwłaszcza w grze na instrumentach smyczkowych (Tren - Ofiarom Hiroszimy 1960, I Kwartet smyczkowy 1960, Kanon na 52 instrumenty smyczkowe i taśmę magnetofonową 1962) i na instrumentach perkusyjnych (Anaklasis na smyczki i perkusję 1960). Od lat 70. nawiązuje do tradycji neoromantycznej, m.in. do koncepcji dramatu muzycznego R. Wagnera (w Raju utraconym; sacra rappresentazione, do libretta wg J. Miltona, Chicago 1978), do symfoniki G. Mahlera, A. Brucknera, J. Sibeliusa i D. Szostakowicza (II Symfonia - „Bożonarodzeniowa" 1980), wykorzystuje formy: fugi, passacaglii, formę sonatową. W latach 90. zainteresował się pastiszem (Ubu Król, opera buffa wg A. Jarry'ego, Monachium 1991), poszukiwał brzmień kameralnych (Trio smyczkowe 1991, Kwartet na klarnet i trio smyczkowe 1993). Dbając o architektonikę i dramaturgię muzyczną swych utworów, podejmuje w nich także tematykę ogólnoludzką (Tren, Strofy na sopran, głos recytujący i 10 instrumentów 1959, oratorium Dies Irae 1967, pamięci pomordowanych w obozie Auschwitz, Kosmogonia 1970). Ważne miejsce w twórczości Pendereckiego zajmuje muzyka religijna, zwłaszcza oratoryjno-kantatowa (Passio et mors Domini nostri Iesu Christi secundum Lucam 1966, Jutrznia, część 1 Złożenie do grobu 1970, część 2 Zmartwychwstanie 1971, Te Deum 1980, dedykowane papieżowi Janowi Pawłowi II).Pozostałe ważniejsze utworyInne ważniejsze utwory - orkiestrowe (Emanacje 1959, Anaklasis 1960, Polymorphia 1961, Fluorescences 1961, De natura sonoris I–II 1966–71, Przebudzenie Jakuba 1974, Passacaglia 1988, Adagio 1989 oraz 5 symfonii 1973–92, 2 sinfonietty 1991–94), koncerty (2 skrzypcowe 1977–94, 2 wiolonczelowe 1972–82, altówkowy 1983, fletowy 1992, fortepianowy „Zmartwychwstanie" 2002, ponadto: Sonata na wiolonczelę i orkiestrę 1964, Capriccio na skrzypce i orkiestrę 1967, Partita na klawesyn i zespół kameralny 1972), utwory kameralne (II Kwartet smyczkowy 1968, Der Unterbrochene Gedanke na kwartet smyczkowy 1988), na chór a cappella (Stabat Mater 1962, Veni Creator 1987, Cheruwimskaja Pieśń 1987), wielkie formy wokalno-instrumentalne (Psalmy Dawida 1958, Wymiary czasu i ciszy 1960, Canticum Canticorum Salomonis 1973, Magnificat 1974, Lacrimosa 1980, Polskie Requiem 1980–93, Agnus Dei 1995, Siedem Bram Jerozolimy 1996, Credo 1998), opery (Diabły z Loudun, wg The Devils of Loudun A. Huxleya, Hamburg 1969, Czarna maska, do libretta wg G. Hauptmanna, Salzburg 1986), muzyka teatralna, filmowa, elektroniczna (Psalmus 1961); eseje Labirynt czasu. Pięć wykładów na koniec wieku (1997).
1958 - został wykładowcą na krakowskiej PWSM1960 - skomponował Tren - Ofiarom Hiroszimy1969 - napisał operę Diabły z Loudun1972 - został profesorem i rektorem (do 1987) PWSM w Krakowie1973–78 - wykładał na Uniwersytecie Yale w New Haven1987–90 - dyrektor artystyczny Filharmonii Krakowskiej1991 - premiera opery Ubu Rex według A. Jarry'ego1994 - został członkiem PAU1996 - skomponował oratorium Siedem bram Jerozolimy2005 - został odznaczony Orderem Orła Białego
(Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Penderecki-Krzysztof;3955700.html)
zdjęcie: prof. P. Kielan
zamieściła (ZAG)
