Upublicznienie pracy doktorskiej Natalii Moszak
Głównym założeniem pracy doktorskiej pt.: „Lustra weneckie. Problematyka technologiczno-konserwatorska dwóch neorokokowych luster ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze o nr inw. MJG 36s, MJG 1245Ps”, było rozpoznanie problematyki konserwatorsko-restauratorskiej oraz opracowanie standaryzacji postępowania z zabytkowymi zwierciadłami.
Całość opiera się o dzieło konserwatorsko-restauratorskie (studium przypadku), zrealizowane przez autorkę w latach 2020-2023, a dotyczące dwóch wymienionych w tytule dysertacji, XIX–wiecznych, weneckich luster pochodzących z kolekcji Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.
Lustra wykonane w technice srebrzenia szklanych tafli to dzieła sztuki użytkowej, znajdujące się w kolekcjach muzealnych i prywatnych, wymagające niejednokrotnie przeprowadzenia określonych zabiegów konserwatorskich i restauratorskich. Jednocześnie jest to obszar nierozpoznany wśród badaczy w Polsce i w bardzo małym stopniu w Europie.
Praca stanowi przyczynek do projektu metodologii konserwacji i restauracji luster tego typu, jako obiektów o złożonej budowie w kontekście rozpoznania techniki i technologii wykonania oraz procesów destrukcji. Opracowanie standardów postępowania z tego typu obiektami zabytkowymi, ma służyć muzealnikom i specjalistom niebędącymi konserwatorami i restauratorami w zakresie konserwacji i restauracji szkła, opiekującymi się zbiorami, w skład których wchodzą omawiane obiekty.
Produkcja luster wiązała się z pokrywaniem szkła amalgamatem rtęci oraz cyny, a od II połowy XIX wieku, związkami srebra. Umiejętność identyfikacji i rozróżnienia obu technik, nie jest niestety powszechna, a wydaje się konieczna z punktu widzenia prewencji konserwatorskiej, w tym warunków przechowywania. Istotny jest także aspekt bezpieczeństwa związany z obecnością związków rtęci w lustrach starszego typu.
Koncepcja pracy zrodziła się w trakcie wieloletniej praktyki autorki w dziedzinie konserwacji i restauracji szkła oraz udziału w pracach związanych z konserwacją i restauracją luster. Wymienione wyżej cele zrealizowano na podstawie zawartych w pracy badań historycznych, analizie formalnej, technologicznej, ponadto analizie stanu zachowania oraz wzajemnych relacji materiałów użytych do ich wykonania.
Dodatkowo, w ramach oferty MOLAB/FIXLAB PL polskiego Konsorcjum do Badań nad Dziedzictwem Kulturowym ERIHS.pl, wykonano badania specjalistyczne obiektów, stanowiące analizę fizyko–chemiczną. W ich zakres wchodziły nowoczesne techniki analityczne, między innymi elektronowa mikroskopia skaningowa z analizatorem EDS (SEM EDS), koherentna tomografia optyczna (OCT) oraz spektrometria mas sprzężona z plazmą wzbudzaną indukcyjnie z mikropróbkowaniem za pomocą odparowania laserowego (LA ICP MS). Ponadto, do badań wykorzystano znajdujący się na wyposażeniu Katedry Konserwacji i Restauracji Ceramiki i Szkła, przenośny spektrometr rentgenowski (pXRF). Opracowanie i analiza wyników badań pozwoliła na sformułowanie właściwego programu prac konserwatorskich oraz restauratorskich, ponadto pomogła ustalić skład chemiczny szkła.
Promotorem pracy doktorskiej jest dr hab. Marcin Czeski oraz dr Katarzyna Wantuch.
Natalia Moszak – w 2009 r. ukończyła kierunek Malarstwo, w 2014 r. Restauracja i Rekonstrukcja Ceramiki i Szkła, w 2017 r. Sztuka i Wzornictwo Szkła na Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Odbyła studia w ramach programu stypendialnego Erasmus na Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa, Portugalia (2012). Ukończyła organizowany przez International Academic Projects kurs pt. Conservation of Glass Objects (2015). Pracuje na wrocławskiej ASP jako asystentka w Pracowni Konserwacji i Restauracji Szkła oraz Pracowni Kopii Detalu Szklanego. Zajmuje się konserwacją i restauracją szkła zabytkowego, a w szczególności zabytkowymi lustrami. Pracuje także w zespołach przy licznych pracach konserwatorskich obrazów i rzeźb polichromowanych.
