Magda Grzybowska, OSAD / w ramach cyklu „Szkice do przestrzeni”

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z wystawy, której wernisaż odbył się 14 kwietnia w Dawnym Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Prószkowie.

Wystawa trwa do 27.04.2023.

Tytuł wystawy zrodził się zanim jeszcze zostałam zaproszona do Prószkowa. Idea powstała w wyniku obserwacji procesów w naturze, przenikania, tworzenia warstw, naleciałości, filtrowania drobin organicznej materii.

Jako komentarz do idei „Osadu” powstał przed wystawą krótki tekst:

Osad to substancja, której właściwość może mieć bardzo różne źródła – od naturalnych poprzez syntetyczne aż po ponadnaturalne – od materialnych poprzez duchowe aż po kosmiczne.

Tworzenie osadu to element procesu, który sam w sobie – również nie musi mieć cech tworzywa – zaistnieć może na poziomie mentalnym, językowym, filozoficznym.

Jako taki ma też swoje istotne cechy – narasta i rozprasza się, kumuluje i zarazem jest świadectwem rozpadu.

Jest zjawiskiem tyleż efemerycznym, co namacalnym, lecz w swojej substancjalności – bardzo nietrwałym.

Warstwy osadu mogą już jednak tworzyć monolit, scalać się i integrować. Jest zatem osad nie do końca rozpoznanym i nie do końca rozpoznawalnym śladem czy ze śladów zbudowanym materiałem. Oznaką tego, że forma ustępuje, tworząc swojego rodzaju pozbawiony formy prześwit.

Osad: o wielu możliwych gradacjach, powstający z niezliczonych drobin, rozpuszczalny i przepuszczający. Żywy.

Realizacja wystawy w dawnym kościele przyniosła rzecz jasna nowe refleksje.

Była to praca wobec miejsca o silnym kontekście i bardzo konkretnych cechach przestrzeni, które można było: zignorować… podkreślić… zatrzeć…

Postanowiłam pracować z miejscem, uwzględniając jego podszepty i starając się wejść z nim w dialog. Jest to metoda, która wydaje mi się najbardziej adekwatna – pozwala zakomponować przestrzeń bez naruszania jej właściwości.

Było to możliwe tym bardziej, iż pozostawałam sama w przestrzeni przez cały dzień mogąc skupić się i eksperymentować.

Z przygotowanych wcześniej elementów, obiektów, materiałów – tworzyłam kompozycje wobec poszczególnych części kościoła, takich jak nawa, ołtarz, ambona czy ławki dla wiernych. Zdecydowałam się stworzyć kilka minimalistycznych akcentów przestrzennych w relacji do otoczenia. Użyłam popiołu, stalowych konstrukcji, spalonego papieru, kamieni, tkaniny.

W trakcie pracy powstawały tytuły poszczególnych motywów:

„Kazanie” – obiekt na ambonie; „Kadr” – rama z tkaniną przed ołtarzem; „Dusze” – obiekty ze szklanych elementów; „Garść” – praca wobec chrzcielnicy; „Requiem dla ognia” – obiekt i praca na ścianie obok pieca; „Jałmużna” – czarna miseczka; „Śpiewnik” – papierowa praca na ławce dla wiernych; „Wierny” – praca obracająca się; „Osad” – prace z popiołem i woskiem; „Łódź” – niebieska rzeźba dwuelementowa.

Działania podczas tworzenia wystawy przyniosły mi wiele bardzo istotnych dla mnie refleksji i przeżyć. Wróciło do mnie na przykład wspomnienie – w jaki sposób – gdy byłam dzieckiem – wyobrażałam sobie duszę. Innym bardzo mistycznym zdarzeniem, było układanie kamieni w miejscu na księgę na ambonie, gdy okazało się, że ułożony przeze mnie wzór ma dokładnie taką wysokość, jak czekające na niego miejsce.

Tytuł wystawy zyskał w trakcie jej realizacji nowe znaczenia. Osad – jako nanoszenie na miejsce nowych warstw. Osad – jako odkrywanie znaków, kontekstów i energii miejsca (odsłanianie warstw). Osad – jako tkanka duchowa pozostawiona w miejscu (materialnym). Osad – jako chwilowa forma egzystencji ludzi w miejscu (wsi, mieście, osadzie). Osad – w odniesieniu do dawnej nazwy Prószkowa – Proskau, którą można wywodzić od prochu?

M. Grzybowska