Galeria-pracownia Akademia Nova zaprasza na wystawę malarstwa Emila Gosia 1 kwietnia o godz.18
Pomysł wystawy malarstwa Emila Gosia „BRESLAU WROCŁAW – przestrzeń historii, historia przestrzeni" zrodził się z zainteresowania historią i współczesnością Wrocławia, a w szczególności dziejami wrocławskiej kamienicy przy pl. Solnym 14, gdzie obecnie – od 2006 r. - mieści się w patio m.in. galeria-pracownia graficzna Academia Nova, w której prezentowana będzie ta ekspozycja.
Autora wystawy – ubiegłorocznego absolwenta wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych – cechuje swego rodzaju pasja historyczna, polegająca na odkrywaniu dawnych, często już nie istniejących obiektów architektonicznych Wrocławia i kojarzeniu tych budowli z tym, co obecnie zajęło ich miejsce. Poprzez swe – zazwyczaj alegoryczne – obrazy Emil Goś próbuje uzmysłowić odbiorcom jak przez wieki zmieniała się stolica Dolnego Śląska, jej wygląd, charakter oraz mieszkańcy. Ich kompozycja bywa niekiedy dwudzielna. Jak gdyby zamglona, niedookreślona – usytuowana w górnej części obrazu - historyczna budowla uzyskuje – u jego dołu – coś w rodzaju „odbicia", którym jest współczesny obiekt bądź symboliczna struktura przestrzenna, jaka ją zastąpiła. Innym razem w przestrzeni malarskiej odnajdujemy stylizowany krajobraz historycznego placu czy zaułka, w który – niejako na zasadzie kontrapunktu – wpisane zostają współczesne elementy.
Bywa też, że autor bardziej skupia się na – widzianej w aspekcie historycznym - tkance społecznej, ekonomicznej czy kulturowej charakterystycznej dla konkretnego „wrocławskiego" miejsca niż na jego kształcie architektonicznym. Wówczas ten ostatni przedstawiany jest dość dowolnie, niemal rysunkowo, a istotnej wagi nabierają wpisane w obraz wizerunki rozmaitych – zazwyczaj historycznych – postaci oraz przedmioty z nimi związane.
Czasami można też odnieść wrażenie, że uwagę wędrującego po Wrocławiu artysty przykuwają historyczne detale architektoniczne, które w jego wyobraźni wywołują swego rodzaju ciągi skojarzeniowe. Wtedy to niejako na planie pierwszym obrazu mamy jakąś kutą kratę lub inny detal, a w jego tle „wyobrażoną historię" związaną z tym elementem.
Emil Goś wprawnie posługuje się zarówno kreską, jak i plamą barwną. Ich perfekcyjne wykorzystanie pozwala mu budować niezwykły, niekiedy pełen tajemniczości klimat obrazów, które tworzy. Prace te nie są jednak jedynie ciekawie ukształtowanymi strukturami o charakterze estetycznym. Dwudziestokilkuletni wrocławski artysta opowiada w nich o mieście, w którym żyje, jego historii i współczesności. Zafascynowany tą pierwszą oraz postaciami, jakie ją tworzyły, pozostaje jednak przede wszystkim przedstawicielem grona młodych wrocławian świadomych spuścizny poprzednich, wywodzących się z wielu tradycji kulturowych pokoleń, lecz żyjących we Wrocławiu roku 2011. Stąd jego obrazy nie są malarstwem o charakterze historycznym, lecz próbą nieco nostalgicznego i zarazem refleksyjnego spojrzenia na miasto, w jakim żyje i tworzy.
Tyle – ogólnie rzecz biorąc – o malarstwie Emila Gosia. Pozostaje natomiast pytanie: Dlaczego artysta stworzył cały cykl prac poświęconych wrocławskiej kamienicy przy pl. Solnym 14?
Odpowiedź na nie jest bardzo prosta. Po pierwsze to właśnie we Wrocławiu przy pl. Solnym 14 – w patio - usytuowana jest galeria-pracownia Akademia Nova, gdzie Emil Goś prezentuje swą najnowszą wystawę, a po drugie historia i współczesność tej kamienicy znakomicie odzwierciedlają obszar zainteresowań artysty.
Jak wynika z opracowania Łukasza Postrożnego – wykonanego na zlecenie obecnego zarządcy obiektu, którym jest Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej – dzieje zabudowy działki przy pl. Solnym 14 sięgają okresu późnego średniowiecza, kiedy to znajdowała się na niej „kamienica, pod częścią której zachowała się piwnica murowana z kamienia na wapiennej zaprawie."
Przez wieki kamienica pl. Solny 14/ ul. Szajnochy 3 wielokrotnie zmieniała swój kształt architektoniczny oraz właścicieli. O ile o jej kolejnych przebudowach i zmianach wyglądu wiadomo dość sporo, o tyle wiedza o zmieniających się właścicielach oraz użytkownikach posesji jest znacznie uboższa. Wiadomo jednak, iż w XVI w. „pl. Solny zamieszkiwali głównie przedstawiciele patrycjatu, tak więc możemy przypuszczać, że podobnie mogło być w przypadku kamienicy przy pl. Solnym 14". Wiemy także, iż „od lat trzydziestych XIX w. nowym właścicielem posesji został kupiec S. Müller. Pomieszczenia budynku były wynajmowane innym firmom oraz osobom prywatnym i pełniły funkcję biur handlowych." Kolejna zmiana właściciela kamienicy miała miejsce w latach pięćdziesiątych XIX w. Została nim „firma Emanuela, Gustawa i Jozefa Friedländerów, którzy zarządzali firmą bankowo – handlowo - transportową o szerokim zakresie działalności." W roku 1860 parter kamienicy zyskał funkcję handlową, a piwnicę przekształcono w magazyn. W pomieszczeniach na piętrach mieszkali kupcy, lecz z czasem zostały one przekształcone na siedziby różnych firm. W latach siedemdziesiątych XIX w. właścicielem całości kamienicy został Schlesischen Vereins Bank, od którego jej część od strony pl. Solnego odkupił na początku lat osiemdziesiątych znany bankier Jacob Landau. Wreszcie w roku 1885 obie części kamienicy przeszły w ręce Particuliera Gustawa Friedmana, a następnie kolejno: kupca B.Wernera i – w roku 1897 – Particuliera – Hermanna Köbnera.
Około 1914 roku właścicielem kamienicy zostało Miasto Wrocław, które w części jej pomieszczeń zlokalizowało biura magistratu, pozostałe wynajmując nadal osobom prywatnym oraz firmom.
Podczas II wojny światowej budynek nie został zniszczony, a w okresie powojennym mieściły się w nim różnego rodzaju lokale handlowo – usługowe i biura, co ma miejsce do dziś. Obecnie w kamienicy pl. Solny 14/ ul. Szajnochy 3 zlokalizowane są m.in.: oddział Kredyt Banku, biura poselskie i senatorskie PiS, Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, Instytut Austriacki, Światowy Związek Żołnierzy AK, dwie galerie sztuki, biuro architektoniczne, biuro podróży, lokal gastronomiczny.
Reasumując, kamienica przy pl. Solnym 14 to swoisty tygiel „wrocławskości", rozumianej jako konglomerat kumulujących się przez wieki tendencji społecznych, gospodarczych i kulturowych. Kontynuatorami tego, co zbudowały i stworzyły kolejne pokolenia wrocławian są związani z działającymi obecnie w tym miejscu podmiotami: politycy, animatorzy biznesu, przybyli z różnych stron nie tylko Polski byli żołnierze AK, artyści i osoby związane z Instytutem Austriackim. Wszyscy ci ludzie w swej pracy oraz działalności czerpią z dorobku przeszłości i przyczyniają się do kształtowania charakteru oraz wizerunku dzisiejszego Wrocławia, a sama kamienica przy pl. Solnym 14 to ciągle żywa „PRZESTRZEŃ HISTORII" tego wyjątkowego miasta, wpisana w „HISTORIĘ PRZESTRZENI", którą jest ona sama.
Ewa Han
