Wasze domy nucą nasze pieśni

Międzynarodowa wystawa, prezentująca prace artystów z Polski, Japonii i Norwegii, dotyczy złożonych relacji pomiędzy miejscem a tożsamością, miejscem i pamięcią. Zadaje pytanie o warunki i trwałość relacji z „własnym miejscem”. Przywołuje historie ludzi, którzy „swoje” miejsca zamieszkują lub porzucają – z konieczności lub z wyboru – w okresach gwałtownych przemian i transgresji w skali indywidualnej lub społecznej. To opowieść o szczególnego rodzaju migracjach, częściej skierowanych do wewnątrz, niż w kierunku innych lądów, krain obfitości. To także projekt, który dotyczy wywłaszczenia kulturowego i bezdomności towarzyszących wielu formom migracji wewnętrznej. 

Impulsem dla powstania projektu wystaw realizowanych w Polsce i w Japonii, stała się kilkuminutowa rejestracja video, będąca częścią ekspozycji Muzeum Ainów w Shiraoi na Hokkaido. Film ukazuje starszą kobietę w tradycyjnym stroju, siedzącą w ciemności, nucącą całkowicie beznamiętnym głosem prostą opowieść. Kobieta śpiewa o eksterminacji jej osady przez wojska cesarskie, o śmierci najbliższych, o panice, grozie i bezkresnej pustce, która nieusuwalnie zapanowała i zawłaszczyła ocalałych. Odtwarzana w pętli pieśń starej kobiety, wydobywa się poza ściany muzeum i jest słyszalna gdzieś pomiędzy zapadliskami w lasach Hokkaido, między opuszczonymi i świeżo zbudowanymi domami, brzmi w kanałach wentylacyjnych budynków państwowych, nieomal niesłyszalnie wydobywa się ze starego radia. 

Podstawowymi kwestiami, z którymi pracują artyści są pytania: z czym się wiąże strata lub utrata poczucia przynależności do określonego miejsca, terytorium? Czy zamieszkując „swoje” miejsce można jednocześnie poczuć się w nim trwale obcym? W jakich sytuacjach dom „zanika” pozostając wciąż tym jedynym miejscem na Ziemi. Współczesne rodzaje migracji często wykraczają poza granice osiedli i kontynentów i mogą być rezultatem radykalnego przedefiniowania dotychczasowego pojęcia własnego domu – kiedy staje się tym miejscem cały wszechświat w swojej nieskończoności. Oprócz charakteru relacji ze „swoim miejscem”, bohaterem tego projektu jest oczywiście samo miejsce. Miejsce, które pustoszeje, które porzucili mieszkańcy, miejsce, które zanika, gdzie wkrótce umilkną wszystkie głosy, ale wciąż będzie brzmiała w nim cicha pieśń starej kobiety z Shiraoi.

Przemek Pintal

Uczestnicy wystawy: Marta Borgosz, Victoria Browne, Grzegorz Gajos, Oliver Hambsch, Łukasz Huculak, Aleksandra Janik, Piotr Kmita, Anna Kołodziejczyk, Monika Konieczna, Haruka Kudo, Jakub Leniart, Yukako Manabe, Kamil Moskowczenko, Tasuya Mukaiyama, Przemek Pintal, Wojciech Pukocz, Hiraku Suzuki, Daniela Tagowska, Honza Zamoyski.

Kuratorzy:
prof. Wojciech Pukocz
rof. Aleksandra Janik
dr hab. Przemek Pintal, prof. ASP

Organizator: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu