Osnowa

Twórczość Darii Pietryki rozpięta jest między cielesnością a kosmosem, intymnością a uniwersalnością, instynktema intelektem. Jej kolejne wystawy zrealizowane w latach 2020-2025 – Między nami (Galeria M, Wrocław, 2020),Mam na imię Chaos (Miejski Ośrodek Sztuki, Gorzów Wielkopolski, 2023), Rozmowy przy kotle (Galeria Sztukiw Legnicy, 2023), Rzeczy, które były (Galeria Sztuki Wozownia, Toruń, 2025) – układają się w spójną, a zarazem wielowarstwową opowieść. Każda z nich wnosi do narracji inny ton, ale razem tworzą one zwartą tkankę znaczeńi pokazują jak artystka poszerza horyzont swojej wypowiedzi, od doświadczenia kobiecej cielesności, macierzyństwa, kulturowych ról, aż po szersze spojrzenie ekologiczne i filozoficzne. W OSNOWIE, te nici zostają na nowo zebrane,

napięte i utkane w całość. Wystawa ta nie tylko domyka pewien etap, ale przede wszystkim ujawnia strukturę wewnętrzną dotychczasowych działań artystki.

Osnowa – słowo o technicznym, tkackim rodowodzie – to zespół równoległych nici stanowiących podstawę tkaniny, ale w szerszym sensie oznacza także główną myśl, wątek przewodni lub strukturę, na której opiera się całość opowieści czy dzieła. Tutaj staje się metaforą pracy twórczej i poruszanych w niej problemów.

Powracają tu wszystkie kluczowe dla artystki tematy. Tkanką, która łączy jej prace, jest przyroda – oddychającyi złożony organizm, cielesna, pulsująca materia, wobec której człowiek pozostaje w nieustannej zależności. Natura nie ma tu charakteru wyłącznie biologicznego – jest doświadczeniem egzystencjalnym i symbolicznym. To przestrzeń,w której nieprzerwanie trwa cykl życia i śmierci. W pracach Pietryki pojawia się wyraźna świadomość, że relacja człowieka z naturą została głęboko zaburzona. Artystka odnosi się do wymierania gatunków, zaniku bioróżnorodności, społecznej obojętności wobec tych procesów i obserwuje moment przejścia między istnieniem a znikaniem.

Jednocześnie natura, w szczególności świat roślinny, staje się dla Pietryki językiem opowiadania o innych doświadczeniach – przede wszystkim tych związanych z byciem kobietą. Wątki macierzyństwa i kobiecej wspólnoty, świat gdzie codzienność spotyka archetyp, funkcjonują tu jako odrębne tematy, lecz są splecione z organiczną materią, a wręcz w nią wrośnięte.

Kobiece doświadczenie – możemy rozumieć nie tylko jako temat, ale i jako formę narracji. Pietryka maluje, haftujei konstruuje z pozycji kobiety, która doświadczyła życia w wielu jego wymiarach: jako córka, matka, partnerka, artystka, obywatelka. Kobiecość jest dla niej nieustannym procesem – splataniem ról, lęków, oczekiwań i przeobrażeń. Choćte narracje zakorzenione są w osobistym doświadczeniu, nie przyjmują formy autobiograficznej. Ich intymnośćnie izoluje, ale wciąga odbiorcę we wspólnotowe przeżycie – nie zawsze komfortowe, często wymagające konfrontacji z tym, co wyparte. Zamiast przedstawiać kobiecą codzienność jako zbiór prywatnych przeżyć, artystka uwypuklajej systemowy charakter: pokazuje mechanizmy opresji, dziedziczone wzorce i formy kontroli wpisane w relacje rodzinne, społeczne czy instytucjonalne. Jej prace stawiają pytania o to, jak żyć i tworzyć w świecie, w którym zanika wyraźna granica między tym, co osobiste, a tym, co polityczne; między prywatną troską a zbiorową odpowiedzialnością.

Kolejnym istotnym wątkiem jest relacja – rozumiana szeroko: jako więź międzyludzka, jako współbycie z naturą, jako uczestnictwo we wspólnocie. Relacyjność w twórczości Pietryki nie ma charakteru afirmatywnego. Wspólnota nie jest tu obietnicą ratunku, lecz przestrzenią napięć – miejscem, gdzie ujawniają się zarówno solidarność, jak i mechanizmy wykluczenia. W wielu pracach pojawia się doświadczenie ambiwalencji: bliskość przeplata się z lękiem, opiekaz kontrolą. W tym ujęciu relacja jest zawsze dynamiczna – wymaga ciągłej renegocjacji ról, granic i języka. Artystkanie szuka prostych reprezentacji więzi – raczej tropi ich punkty załamania, sytuacje graniczne, momenty kryzysu.Jej podejście demistyfikuje kategorię wspólnoty jako oczywistego dobra, pokazując ją jako strukturę złożoną, niejednoznaczną, podatną na pęknięcia i przemieszczenia.

Działania artystyczne Darii Pietryki można odczytać jako próbę przetworzenia rzeczywistości poprzez ciało, zmysłyi emocje. To sztuka zakorzeniona w doświadczaniu – zarówno tym osobistym, jak i zbiorowym. Niezależnie od tego, czy mówi o relacjach międzyludzkich, chaosie wewnętrznym, kobiecych archetypach czy śmierci planety – mówi zawsze o tym samym: o potrzebie bliskości i głębokiego zrozumienia tego, co żywe. W nas, między nami i wokół nas. Jej narracje nie są linearne, raczej warstwowe, zbudowane z napięć i powrotów. Z kolei jej prace mają często złożony charakter, łączą techniki i perspektywy. Użycie haftu, tkaniny, nici, wybór barw, a także zastosowanie gęstej faktury malarskiej – to nie tylko decyzje estetyczne, ale też świadoma deklaracja: otaczający nas świat jest utkany z ogromnej ilości zdarzeń, emocji, zjawisk i problemów – a sztuka jest narzędziem ich analizy, porządkowania i przepracowywania.

Domykając pewien etap, Pietryka nie zamyka drzwi – raczej sytuuje widza w stanie zawieszenia. Tak jak w tkactwie: zanim pojawi się nowy wzór, trzeba napiąć nową osnowę. A to wymaga ciszy, skupienia i świadomego kontaktu z tym, co było.

Kuratorka: Marta Dziedziniewicz

Daria Pietryka (1983)

Artystka wizualna, architektka, projektantka wnętrz, scenografka. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu (studiowała malarstwo w pracowni prof. Marka Jakubka), School of Architecture na University College Dublin oraz Politechniki Wrocławskiej na Wydziale Architektury i Urbanistyki. Działa na styku sztuk wizualnych i projektowania przestrzeni.

Obserwuje zależności pomiędzy ekosystemem stworzonym przez człowieka, a tym co niekontrolowalne, dzikie, niepozostawające w ludzkiej gestii. W swojej twórczości przygląda się również zależnościom międzyludzkim, oraz temu, w jaki sposób na przestrzeni czasów zmienia się rola kobiety w tkance społecznej.

Od 2014 prowadzi swoją autorską pracownię MIEJSCA. Współpracowała w zakresie projektowania scenografii wystaw z Wrocław Europejska Stolica Kultury 2016, OP ENHEIM oraz BWA we Wrocławiu. W zakresie działalności artystycznej brała udział w licznych wystawach malarskich zarówno indywidualnych (m.in. w Galerii Sztuki Wozownia, Galerii Sztuki w Legnicy, MOS w Gorzowie Wlkp., Galerii M i CK Agora we Wrocławiu oraz The Mill Theatre Dublin),jak i zbiorowych (m.in. w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie, Galerii BWA w Rzeszowie, Galerii Test w Warszawie, RING 2 Targi Sztuki 2013' - w Muzeum Współczesnym Wrocław, D-light Studios Dublin, Waterfront Belfast, czy BWA Awangarda we Wrocławiu).

Mieszka i pracuje we Wrocławiu.