Co do diabła?

Biblijny Abaddon pierwotnie nie miał postaci. Tym mianem określano wszelkie zło, nieszczęście, zagładę. Z czasem zaczęło służyć do nazywania królestwa mroku, a później – jego władcy. Zapewne nasi przodkowie potrzebowali ukonkretnić źródło owego zła – dotykającego ich, ale i przez nich czynionego. Spersonalizowane było łatwiej zrozumieć. Albo usprawiedliwić – własną słabością wobec wpływu potężnego Księcia Ciemności.

Starotestamentowy Abaddon miał pomocników: Asmodeusza, Azazela, Beliala, Mastemę. Ich liczba powiększyła się o opisanych w Nowym Testamencie: Belzebuba i Lucyfera. Niektórzy z nich przeszli do naszej kultury ludowej, zyskując lokalne wsparcie zapewniane przez diabły umiejscowione na różnych szczeblach piekielnej hierarchii. „Ubrane” w porzekadła towarzyszą nam do dzisiaj – niezależnie od naszych przekonań religijnych – gdy mówimy: „Diabli nadali!”, Diabeł mnie podkusił!”, „Diabeł ogonem nakrył”. I jak Abaddon zdejmują z nas odpowiedzialność za nasze działania lub za ich brak, i za ich efekty. Wiernie nam sekundują, czekając na najdrobniejsze porażki, będące źródłem ich radości. „Gdy się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy”. Cytowane porzekadło pojawiło się, we fragmencie, w tytule jednej z prac prezentowanych na wystawie. Zyskuje w niej jednak inne od pierwotnego znaczenie. Nie odnosi się już do jednostkowej porażki, ale do kondycji całej ludzkości. Zmultiplikowany Zły z uśmiechem się jej przygląda.

Fragment tekstu kuratorki Doroty Miłkowskiej

Kuratorka: Dorota Miłkowska
Artystka: Marta Kubiak